Monday 3 March 2014

Αλχημεία: η μνήμη μιας προκατακλυσμιαίας επιστήμης.

H Αλχημεία παραδόξως είναι ένα θέμα για το οποίο έχουν γραφτεί τόσα πολλά και όμως γνωρίζουμε πολύ λίγα. Είναι αλήθεια ότι η τέχνη της Αλχημείας μας είναι κυρίως γνωστή από τα έργα των Ευρωπαίων που ασχολήθηκαν μ'αυτήν. Η Αλχημεία όμως δεν είναι αποκλειστικότητα του δυτικού πολιτισμού. Πολύ σημαντική είναι ηυ γω['η γνώση που απέκτησαν οι Ευρωπαίοι από τα βιβλία του ισλαμικού κόσμου. Στην Ινδία και στην Κίνα η αλχημεία αποτελούσε μια γνώση που καλλιεργούσαν συστηματικά για αιώνες, είχε οργανική σχέση με τις κυριαρχούσες θρησκευτικές αντιλήψεις και βασιζόταν σε ένα βαθύ φιλοσοφικό υπόβαθρο.

  Που γεννήθηκε η Αλχημεία; Είναι δύσκολο να απαντήσουμε. Κίνα, Αίγυπτος, Μέση Ανατολή, Ελλάδα. EL Kemeia (στα αιγυπτιακά σημαίνει «μαύρη γη»= η επιστήμη της μαύρης γης ή της πρώτης ύλης). Η  παράδοση θέλει να ανέρχεται η Ερμητική Τέχνη στον
προ φαραωνικό θεό-βασιλιά Ερμή. Σ'αυτόν αποδίδουν πολλά αλχημικά κείμενα μεταξύ των οποίων την περίφημη "Σμαραγδένια Πλάκα" ( η σμαραγδένιο πίνακα), που χωρίς αμφιβολία είναι  η πιο σύντομη περιγραφή του μεγάλου Έργου. Ένας θρύλος θέλει το κείμενο να το ανακαλύπτουν στρατιώτες του Μ.Αλεξάνδρου στα βάθη της Μεγάλης Πυραμίδας της Γκίζας, που υποτίθεται ότι ήταν ο τάφος του Ερμή. Θα ήταν ίδιος που χάραξε τις λίγες γραμμές που συνθέτουν την πλάκα με μια ακίδα διαμαντιού πάνω σε ένα σμαραγδένιο έλασμα. Είναι γνωστή η φράση : "Αυτό που είναι επάνω (στον ανώτερο κόσμο) είναι όπως αυτό που είναι κάτω (στον κατώτερο κόσμο) και αντίστροφα".

Ermete.jpgΕκτός από την Αίγυπτο αλχημιστικά κείμενα συναντούμε στην Ταοϊστική παράδοση και πιο πρόσφατα στην Αλεξάνδρεια με τον Ζώσιμο ( αρχές του 4ου αιώνα μ.χ.). Από την Αλεξάνδρεια μεταφέρθηκε  στο Βυζάντιο (5ος αιώνας), πριν περάσει  στους Άραβες. Από τον 7ο έως τον 11ο αιώνα η αλχημεία εισήχθη σε όλες τις χώρες που είχαν κατακτήσει οι Άραβες και ειδικά στην Ισπανία, που έγινε ένα από τα μεγαλύτερα ερμητικά Κέντρα. Υπάρχουν πολλοί που υποστηρίζουν ότι η Αλχημεία είναι μια μνήμη προκατακλυσμιαίας επιστήμης. Η Αλχημεία και η Αστρολογία θα ήταν λοιπόν μικρά κομμάτια μιας ξεχασμένης γλώσσας, βυθισμένης στο συλλογικό  ασυνείδητο, ικανής να ξανανθίσει δια μέσου ορισμένων εμπνευσμένων   ατόμων.

Διάσημοι αλχημιστές υπήρξαν οι Alberto Magno, Tomaso D'Aquino, Ruggero Bacone, Arnaldo da Villanoval, Raimondo Lullo, Michele de Nostre-Dame(Nostradamus), Cont di Saint Germain , Rabelαis, Erasmo da Rotterdam και πιο σύγχρονα ο Ι.Newton και ο περίφημος Fulcanelli. 

alchimia.gifΟι αλχημιστές είναι μοναχικοί τύποι. Ο καθένας λέει τα δικά του και με το δικό του τρόπο. Σπάνια έχουν μαθητές και η παράδοση φαίνεται πως είναι πενιχρή. Ούτε είχαν μυστικούς κύκλους. Ο καθένας τους δούλευε μόνος στο εργαστήριό του. Από την άλλη, δεν πολεμούσαν ο ένας τον άλλο. Αυτό ίσως να οφείλεται στο ότι η αληθινή αλχημεία, ποτέ δεν υπήρξε επιχείρηση ή σταδιοδρομία, αλλά ένα πραγματικό Έργο που ο άνθρωπος το εκτελούσε με σιωπηλή εργασία αυταπάρνησης. Φυσικά υπάρχουν καλοί και κακοί συγγραφείς στην αλχημική φιλολογία, όπως και σε κάθε άλλη. Υπάρχουν επίσης θεαματικά έργα, όπως και έργα ανισόρροπα και παραπλανητικά. Εύκολα ξεχωρίζει κανείς αυτά τα κατώτερα γραπτά από τις άφθονες συνταγές τους, την απρόσεχτη και χονδροειδή σύνταξή τους, τη μυστικοπάθειά τους, τη φοβερή τους ανοησία και την αναίσχυντη επιμονή τους στην κατασκευή του υλικού χρυσού. Τα καλά βιβλία ξεχωρίζουν από την επιμέλεια, τη φροντίδα και τη φανερή νοητική ακεραιότητα του συγγραφέα.

Τα Δυτικά Αλχημιστικά κείμενα μπορούν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες:

Α) Βιβλία γραμμένα από τους ίδιους τους αλχημιστές -που είναι πολύ λίγα.

Β) Σχόλια και ερμηνείες των μη αλχημιστών -που είναι πολυπληθή.

Ο κανόνας της πειθαρχίας των αλχημιστών επέβαλε την ανάγκη του μυστικού : τα αυθεντικά αλχημιστικά κείμενα αποκαλύπτουν κάτι σ'εκείνον που ήδη γνωρίζει το κλειδί της ανάγνωσης, με το οποίο γίνονται κατανοητά τα μηνύματα που είναι κρυμμένα πίσω από σύμβολα και εκφράσεις, προφανώς παράλογες και ακατανόητες. Γράφει ο Arteficio: « ...Φτωχέ ανόητε! Είσαι τόσο αφελής να πιστεύεις ότι σου διδάσκουμε ανοιχτά και ξεκάθαρα το πιό μεγάλο  και πιο σπουδαίο των μυστικών; Εγώ σε διαβεβαιώνω ότι όποιος θελήσει να ερμηνεύσει αυτό που οι Φιλόσοφοι έγραψαν κατά λέξη, θα βρεθεί χαμένος στους μαίανδρους ενός λαβυρίνθου από τον οποίο δεν θα μπορέσει να βγει, γιατί δεν θα έχει το νήμα της Αριάδνης να τον οδηγήσει στην έξοδο». Να  βρει κανείς το επιθυμητό νήμα της Αριάδνης, παρά τις δυσκολίες είναι εντούτοις δυνατό. Αρκεί να ξέρει πως να ψάξει.

O αλχημιστής Μ.Σεντιβόγκιους (1566-1646), στο βιβλίο του «Το Νέο Φως της Αλχημείας»,  μας δίνει μια πολύ χρήσιμη πυξίδα για να μη χαθούμε μέσα στο λαβυρινθικό αλχημικό ταξίδι : «...Γιατί αν μπορούσατε να στρέψετε το αυτί σας στις διδασκαλίες της Φύσης, θα ήσαστε αμέσως σε θέση να ελευθερωθείτε από την κηδεμονία των τυπωμένων τόμων. Κατά τη γνώμη μου είναι καλύτερα να μαθαίνουμε από τον ίδιο το δάσκαλο παρά από τον μαθητή του. Ο ένας συγγραφέας εξηγεί τον άλλο. Μερικοί, όμως περιβάλλονται τόσο έντονα από τις δυσκολίες μιας ακατανόητης ορολογίας, ώστε είναι σχεδόν αδύνατον να τους κατανοήσουμε, εκτός και αν τους διαβάσουμε δίπλα-δίπλα με τα γεγονότα της Φύσης. ....Να ξέρεις ότι η Φύση είναι αξιοθαύμαστα απλή και ότι το χαρακτηριστικό σημάδι μιας παιδικής απλότητας είναι αποτυπωμένο πάνω σε κάθε τι που είναι αληθινό και ανώτερο στη Φύση. Αν θέλεις να μιμηθείς τη Φύση πρέπει να πάρεις την απλότητά της σαν πρότυπο σου σε όλες τις εργασίες της Τέχνης ».  

Ο Άγγλος Μοναχός Ruggero Bacone : « Η Αλχημεία είναι μια επιστήμη που διδάσκει την παραγωγή μιας ουσία ή ελιξίριο ( elisir), που όταν προβάλλεται πάνω σε ευτελή μέταλλα τα μεταβάλλει σε πολύτιμα, την ίδια στιγμή της προβολής.

  ΓΗ (ένστικτο-Άλας-Μόλυβδος)-------ύδωρ (προσωπικότητα: Ερμής-Υδράργυρος)-----Αέρας (Ψυχή-Άργυρος)-----Αιθέρας-ΠΥΡ-(Πνεύμα-χρυσός).



Αυτή είναι η Τετρακτύς των αρχαίων: τά τέσσαρα στοιχεία ή ριζώματα κατά τόν Πυθαγόρα και την Ορφικοπυθαγόρεια Παράδοση. Η διαδικασία της μεταστοιχειώσεως ανήκει εις την Τετρακτυϊκή γνώση. Μέ την μέθοδο αυτή διευκολύνεται η διέλευση εκ του φυσικού, ορατού πεδίου εις το μυστικό, της υψηλής νοήσης των αιωνίων, άφθαρτων, αγέννητων και αθάνατων Πλατωνικών Ιδεών.

Δίπλα στους πραγματικούς Αλχημιστές, που ονομάζονται Adepti (Μεμυημένοι) και Artisti (Καλλιτέχνες : δηλαδή αυτοί που κατείχαν την Τέχνη), υπήρξαν 2 άλλες κατηγορίες ανθρώπων που προσπαθούσαν να μεταλλάξουν τα μέταλλα :

Α) Οι «φυσικτές» αρχικά και β) Οι σύγχρονοι «alchimisti» στη συνέχεια.

 Στην άκρη  της Μεγάλης Τέχνης οι «φυσικτές» αποτελούσαν μια κατώτερη τάξη στην οποία υπήρχαν τσιαρλατάνοι, τρελοί,απατεώνες, μάγοι, μέντιουμ, πρώην κλεφτοκοτάδες, πονηροί ζητιάνοι και κυρίως εκείνοι οι ανόητοι υπηρέτες του εργαστηρίου, που νόμιζαν ότι είχαν κλέψει από τους αλχημιστές μέρος από τα μυστικά τους.

Οι αλχημιστές μιμούμενοι τη Φύση στην αργή της εξέλιξη προχωρούσαν σε ατελείωτες διαδικασίες που διαρκούσαν μήνες και χρόνια. Οι φυσικτές, άνθρωποι ξεδιάντροποι, σπρωγμένοι από τη μισαρή δίψα του χρυσού, δεν μπορούν να παραδοθούν σε τόσο μεγάλη αναμονή : στην άγνοιά τους νόμιζαν ότι μπορούσαν να αντικαταστήσουν την αργή δράση του χρόνου με την υπερβολική θέρμανση των φούρνων τους και έτσι συχνά μιά έκρηξη ερχόταν να τελειώσει άδοξα την προσπάθειά τους.


Να ποιό είναι το μυστικό της Αλχημείας κατά τον Fulcanelli :

Από το βιβλίο του «Dimore Filosofali» (Φιλοσοφικοί Οίκοι) : « Υπάρχει ένα μέσον χειρισμού της ύλης και της ενέργειας κατά τρόπον ώστε να παραχθεί αυτό που οι σημερινοί επιστήμονες θα ονόμαζαν ένα «πεδίο δυνάμεων». Αυτό το πεδίο επιδρά πάνω στον παρατηρητή και τον θέτει σε μια πλεονεκτική θέση απέναντι στο σύμπαν. Από αυτή την πλεονεκτική θέση έχει πρόσβαση σε πραγματικότητες που ο χωροχρόνος, η ενέργεια και η ύλη μας αποκρύβουν συνήθως. Αυτό είναι που εμείς ονομάζουμε «Μεγάλο Έργο». Αλλά η Φιλοσοφική Λίθος; Η παρασκευή του χρυσού; Αυτές δεν είναι παρά εφαρμογές, ειδικές περιπτώσεις. Το ουσιαστικό δεν είναι η μετάλλαξη των μετάλλων, αλλά αυτή του ίδιου του πειραματιζόμενου. Είναι ένα αρχαίο μυστικό που κάθε αιώνα  αρκετοί άνθρωποι επανακαλύπτουν».



Ένας ανάλογος αφορισμός ανήκει στον Παρακέλσο ή Philipp Theophrast Von Hohenheim, φαρμακοποιό, αλχημιστή και ροδόσταυρο (1493-1541) : 
   « Η Αλχημεία χρησιμεύει για να διαχωρίσουμε το αληθινό από το ψεύτικο».





ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΕΙΣ :

 1.  Ο Εγωιστικός νους είναι περίεργος, βιαστικός, ειδικά όταν καταδιώκεται από την τίγρη του πόνου, αλλά η Τέχνη δεν μπορεί να την μάθει κανείς με την απλή περιέργεια ή μέσα σε λίγες ώρες.

2. Ίσως ελπίζεις ότι θα εμπλουτίσεις την προσωπικότητά σου με γνώσεις, ισχύ και δυνατότητες. Γνώριζε ότι η Αθανασία μπορεί να αποκτηθεί μόνο από τις στάχτες του κατώτερου εαυτού.

3. Για να αρχίσει κανείς την εξόρυξη από τη σπηλιά του χρυσού, χρειάζεται έστω και μια ελάχιστη ποσότητα «Απολλώνιας-Ηλιακής Ενέργειας», εν απουσία της οποίας το Έργο θα οδηγούσε σε σοβαρές συνέπειες.

4. Μην ανάψεις τον φιλοσοφικό φούρνο, εαν δεν ξέρεις να ελέγχεις και να κατευθύνεις τον κεραυνό!..

5.  Αν δεν είσαι ώριμος : το φίδι του χρόνου σ'αγκαλιάζει και σε μαγεύει.

Αν δεν είσαι έτοιμος: η αβεβαιότητα σου προσφέρει αναβολές.

Αν δεν αγαπάς την Τέχνη: η σκέψη διασκορπίζεται σε χίλιες σπίθες.

Αν δεν τολμάς : ο φόβος σε καταδικάζει σε αποτελμάτωση.

Να Φλέγεσαι-Να Γνωρίζεις- Να Τολμάς- Να Σιωπάς

                Volere-Sapere- Osare- Tacere



*Όταν μιλάμε για «θέληση», δεν σημαίνει ότι πρέπει να δημιουργείς μια προσπάθεια, μια ένταση, σαν να βρισκόσουν μπροστά σε ένα εμπόδιο. Η πραγματική θέληση είναι ελεύθερη από ένταση, από πίεση, από νευρική υπερένταση. Αυτή είναι κάτι που γεννιέται στον κόσμο των μη αντιστάσεων,έξω από τις χωροχρονικές διαστάσεις. Είναι μια πράξη ελεύθερη,αθώα, λεπτή, ξηρά. Είναι το πέταγμα του χελιδωνιού, που διασχίζει τον ουρανό με την τέλεια ακινησία των φτερών του.

6. Γνώριζε ακόμη : από την στιγμή που εισχωρήσεις στην εμπειρία (και όχι απλά στη θεωρία) δεν μπορείς να επιστρέψεις πίσω: ή ξεπερνάς την Άβυσσο ή χάνεσαι μέσα της (σε καταπίνει)

7. Ποιό άτομο είναι ικανό να μπει σ'αυτή τη διαδικασία μεταμόρφωσης; Ποιά προσόντα πρέπει να έχει;

P.Kausik : « Η μοναδική  ιδιότητα που ένας νους πρέπει να διαθέτει για να τολμήσει την μεταμόρφωση είναι η συνειδητοποίηση ότι σ'ολόκληρη τη ζωή του δεν υπάρχει τίποτα το αξιόλογο και το σπουδαίο. Εαν πιστεύετε ότι στη ζωή σας υπάρχει ακόμα κάτι το αξιόλογο μην αρχίσετε αυτό το περιπετειώδες και επικίνδυνο ταξίδι. Εάν πιστεύετε ότι υπάρχει μια γυναίκα ή ένας άντρα,ς που σας περιμένει σε κάποιο μέρος για να σας κάνει ευτυχισμένους ή ότι η τύχη μπορεί να σας χαρίσει πλούσια και ευχάριστη ζωή, είναι καλύτερα να περιμένετε πρώτα να διαλυθούν αυτές οι ψευδαισθήσεις. Έως ότου ελπίζετε σε κάποιο μελλοντικό συμβάν, δεν είστε στο σωστό δρόμο.

Θα είστε έτοιμοι για το Αλχημικό Έργο, μόνο όταν δείτε ότι η ζωή που ζείτε από το πρωί ως τη νύχτα, στο δρόμο ή στο τιμόνι μιας Rolls-Royce, είναι ανόητη, χυδαία και ασήμαντη. Το μόνο άτομο κατάλληλο να ξεκινήσει ένα τέτοιο ταξίδι είναι αυτό που κατάλαβε ότι δεν έχει πια τίποτε να χάσει. Οτιδήποτε μπορεί να καταστραφεί δεν έχει σημασία».

Εκτός από την αλληγορία των μετάλλων θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε ένα άλλο, οποιοδήποτε παράδειγμα για να περιγράψουμε τις φάσεις της αυτοπραγμάτωσης . Π.χ. μια συνταγή μαγειρικής, όπου ακατέργαστα υλικά μετατρέπονται σ' ένα εύγευστο έδεσμα, οδηγίες συναρμολόγησης μιας συσκευής, την «τέχνη συντήρησης της μοτοσυκλέτας» όπως περιγράφεται στο μπεστ- σέλερ του  Ρόμπερτ Πίρσινγκ ή ένα ταξιδιωτικό χάρτη που μας υπόσχεται ένα εξωτικό προορισμό. Θυμηθείται τους 10 ταύρους ζεν, την ιστορία με τον επιστάτη, το αφεντικό και τους υπηρέτες που χρησιμοποιεί ο Γκουρτζίεφ  ή τους δώδεκα άθλους του Ηρακλή, την Αργοναυτική εξτρατεία, το έπος του Γκιλγκαμές, τη μυητική περιπλάνηση του Οδυσσέα, τη Θεογονία του Ησίοδου, τα  στάδια της εξόδου από το σπήλαιο του Πλάτωνα και τόσα άλλα παραδείγματα. Ολόκληρη η αρχαιοελληνική μυθολογία μπορεί να διαβαστεί ώς ένα μυητικό βιβλίο αυτογνωσίας και αλχημικής αυτοϋπέρβασης.

No comments:

Post a Comment

Ένα βιβλίο του Δημήτρη Μαμάκου - 4η έκδοση

  Η ιστορία κάποιου που άφησε την πόλη, την καριέρα και τους αγαπημένους του, για ν’ αναζητήσει τη ζωή. Η καταγραφή του οδοιπορικού του από...